TANI

Meme kanserinin tedavisinde başarılı olmak için hastalığın erken evrelerinde teşhis edilmesi çok önemlidir.Böylece erken evrede tanı konulan meme kanserinin %95 inin tedavisi mümkündür.Meme kanserinde birçok farklı tanı yöntemi bulunmaktadır. Günümüzde meme kanserinde tanı için üçlü tanı yöntemi dediğimiz; klinik muayene,görüntüleme yöntemleri ve biyopsi (doku örneği alınma) işlemi yapılır. 20 li yaşlardan sonra her ay kadınların meme muayenelerini kendi kendilerine yapmaları, 35 li yaşlardan itibaren yılda bir kez doktor muayenesinin yapılması ve meme yapısına,yaşa uygun görüntüleme yönteminin uygulanması gerekir. Meme kanseri açısından yüksek riskli kabul edilen kadınlarda ise doktor muayenesi ve yıllık izlem daha erken yaşlarda başlamalıdır.

• Fiziki (Klinik) Muayene
• Görüntüleme Yöntemleri
• » Meme Ultrasonografisi,
• » Mamografi,
• » Meme MR,
• » PET
• Biyopsi
• » İnce iğne biyopsisi
• » Kalın iğne biyopsisi (tru –cut)
• » Cerrahi biyopsi
• Memede İşaretleme

FİZİKİ (KLİNİK) MUAYENE

Uzman bir hekim tarafından yapılan muayeneye fizik muayene denir. Hastanın hastalığı ile ilgili geçmiş öyküsünün (anamnez) öğrenilmesi,muayenenin yapılması, gerekirse bazı tetkiklerin yapılmasına fizik muayene denir. Bu sayede hastanın sorunu ile ilgili teşhis konur ve gerekirse tedavi verilir. Doğru tanı için iyi ve ayrıntılı bir fizik muayene ilk adımdır. Memesiyle ilgili hiçbir yakınması olmayan bir kadın 40 yaşından itibaren yılda bir kez uzman bir hekim tarafından görülmelidir. Memesinde herhangi bir sorun saptanan hastalar daha yakın aralıklarla izlenebilir.

Başka hiçbir tanı yöntemi ile gösterilemediği (mamografide hiçbir şüpheli lezyon görülmezken) halde sadece fizik muayene ile tanı konan meme kanseri olguları vardır.

Mamografi ve meme ultrasonu çekilmesinin yanı sıra uzman bir hekim tarafından meme muayenesinin de yapılması meme kanserinin erken teşhisi açısından önem taşımaktadır.Meme muayenesi sonrasında uzman hekim hastanın yaşı,meme yapısı,öyküsüne(Yüksek risk grubundaki olgularda meme mr istenebilir) göre görüntüleme yöntemlerinin hangisi olacağı konusunda karar verir.Bu açıdan ilk adım uzman bir el tarafından yapılan klinik muayene olmalıdır.

 

MEME ULTRASONOGRAFİSİ (US)

Ultrason, ses dalgalarının farklı yansıması ile elde edilen görüntüleme yöntemidir. Ses dalgalarının yansımaları bilgisayar tarafından toplanarak ekranda bir görüntü (resim) oluşturulur. Genellikle, mamografi ile bulunan belirli bir bölgeye bakmak için kullanılır. Ayrıca,içi sıvı dolu olan kist ile katı kitleler arasında ayırım yapma olanağı sağlar.Muayenede ele gelmeyen meme ultrasonunda saptanmış kitlelerin biyopsi yapılmasına olanak sağlar.Meme ultrasonu ilk inceleme yöntemi olarak ve genellikle genç kadınlarda (35 yaşının altında),hamile ve emzirme döneminde,mamografinin yapılamayacağı meme iltihaplanmalarında,yoğun meme yapısı olan kadınlarda,meme cerrahisi öncesi işaretleme amaçlı ve mamografiye ek olarak kullanılabilir.

 

MAMOGRAFİ

Memenin x ışını ile çekilen röntgen filmidir.Tarama amaçlı olarak doktorunuzun önerdiği aralıklarla çekilir.Basit bir yöntemdir.Tarama amaçlı yapıldığında ideal olanı ilk çekilen filmle daha sonra çekilen filimlerin karşılaştırılması herhangi bir değişiklik veya yeni oluşan bir farklı bir oluşum var mı değerlendirilmesidir. Tanı amaçlı olarak meme dokusu ile ilgili bir şikayet olduğunda yapılır.Mamografi teknolojilerinin gelişmesi ile artık mamografide daha az dozda radyasyona maruz kalma ve çekim sırasında ağrı,acı daha az olmaktadır.Mamografi kitlelerin meme içindeki şekli dağılımı ve mikrokalsifikasyon dediğimiz kireçlenmelerle ilgili detaylı bilgi verir.Meme ultrasonografisi ile birlikte çok önemli bir tanı aracıdır.

Galaktografi yöntemi meme başı akıntılarında süt kanallarına kontrast madde denilen boya verilerek çekilen filmdir.Nadir olarak yapılır.Süt kanallarında akıntıya neden olan oluşum hakkında detaylı bilgi verir.

BİYOPSİ

Biyopsi memede şüpheli olan oluşumdan hücre ve doku örnekleri alınması ve bu örneklerin patoloji uzmanı tarafından mikroskopik inceleme ile kesin tanının konulması işlemidir.Meme biyopsisi en son ve kesin tanıyı verir.Aynı zamanda sonuç kanser cıkmışsa kanserin karekteristik özellikleri hakkında detaylı bilgi verir.

Klinik muayene,görüntüleme yöntemleri sonrası biyopsi gerekliliği olan şüpheli oluşumlarda örnek alınma işlemi yani biyopsinin nasıl olacağına cerrahi ve radyoloji uzmanı beraber karar vermelidir.Meme biyopsisi için bir çok değişik yöntem vardır:

İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB): Yapılması kolay ve ucuz bir yöntemdir. İğnenin içine dokunun kendisi değil, dokudan kopan hücreler alınır. Sadece bu hücrelerin (sitolojik) incelemesine olanak tanır ve örnek alınan hücrelerin iyi veya kötü huylu olduklarını söylenebilir.

Kalın-kesici İğne (kor) Biyopsisi: Daha geniş çaplı bir iğne yardımıyla yapılır. Meme cildine lokal anestezi uygulandıktan sonra bu işlem gerçekleştirilir.Özel tabanca ile 4-6 adet doku örneği alınır. Doku örneği alınabildiği için tümör hakkında daha fazla ve kesin bilgi verir.işlem10-20dakika sürebilir.Cilt bütünlüğü ve kitlenin bütünlüğü bozulmaz.Biyopsi işleminden sonra biyopsi alanına buz ile soğuk kompresyon uygulanır. Hasta dinlendikten sonra evine gidebilir.

Şüpheli bulguların el muayenesi ile saptanamadığı durumlarda, iğne biyopsisinin görüntüleme yöntemleri rehberliğinde yapılması uygundur.

İğne biyopsileri tümörün yayılmasına ve hastalığın ilerlemesine neden olmaz…

Vakum biyopsi: Memedeki oluşumları özel bir cihaz yardımı ile memeden çıkararak uygulanan biyopsi yöntemidir.

Stereotaktik Biyopsi: Meme dokusu içerisinde ele gelmeyen ancak görüntüleme yöntemleri ile tespit edilen bazı lezyonların (sıklıkla mikrokalsifikasyonlar)mamografi veya meme ultrasonu yardımı ile özel bir tel veya iğnenin kılavuzluğunda yapılan biyopsi işlemidir.

İnsizyonel Biyopsi: Meme dokusundaki şüpheli kitleden bir parça çıkartılarak yapılan açık cerrahi biyopsidir.Kitle üzerinden küçük bir kesi ile yapılır. Geçmiş dönemde yaygınken günümüzde artık nadir olarak kullanılmaktadır.

Eksizyonel Biyopsi: Meme dokusu içerisindeki kitlenin hepsinin çıkartıldığı açık cerrahi biyopsidir. İğne biyopsi tekniklerinin gelişmesi nedeniyle, günümüzde tercih edilen bir biyopsi yöntemi değildir.

MEMEDE İŞARETLEME

Meme muayenesinde ele gelmeyen saptanamayan fakat yapılan görüntüleme yöntemleri sonrasında şüpheli bulunan ve alınmasına karar verilen dokunun yerinin ameliyat öncesi işaretlenmesi işlemidir.

İşaretleme tel ile yada radyoaktif madde yardımıyla yapılır. İşaretleme mamografi, ultrason ya da MR rehberliğinde yapıldıktan sonra meme cerrahı şüpheli olan oluşumu cıkarıp doğru alanın cıkarıldığından emin olmak için ameliyat esnasında dokuyu filme göndererek spesmen mamografisi dediğimiz filmi çekilir..Bu filmde doğru alanın çıkarılıp çıkarılmadığı incelenerek cerraha bilgi verilir ve işlem tamamlanır.

İşaretleme Teknikleri;

Tel ile işaretleme

Bu işlem ameliyatla aynı gün yapılır. Lokal anestezi uygulandıktan sonra, içinde ince bir tel bulunan işaretleme iğnesi görüntüleme rehberliğinde şüpheli bölgeye yerleştirilir.İşlem radyoloji bölümünde yapılır ve hasta oradan ameliyathaneye alınır. Telin ucu kanca şeklinde olduğu için dokuya tutunur . Ameliyatta meme cerrahı önce teli bulup ve sonra etrafındaki dokuyu çıkarır ve spesmen mamografisine gönderir.

ROLL (Radionuclide-guided Occult Lesion Localisation)

Bu yöntemde lokal anestezi yapıldıktan sonra şüpheli alanın içine radyoaktif madde enjekte edilir. Ameliyatta radyoaktif maddenin yeri, memenin üzerinde gezdirilen ve maddeyi tespit edince uyarı veren gamma prob denen radyoaktif madde dedektörü bir alet yardımıyla belirlenir.Ameliyatta bulunan aktivite üzerinden normal meme dokusu en az olacak şekilde şüpheli alan çıkarılır ve böylece memede şekil bozukluğunun önüne geçilir ve daha estetik sonuçlar elde edilir.

Bu konuda deneyimli olan cerrahlar için de ameliyatta şüpheli alanı tespit etmek daha kolaydır. Kullanılan radyoaktif madde çok düşük dozdadır ve önemli bir radyasyon riski bulunmaz.

Meme kanseri tanısı almış boyutları büyük olan kitlelerde öncelikle ilaç tedavisi ile tedaviye başlanması önerilir.Bu durumda tümörün boyutu tedavi sonrasında küçüleceği için tümörün yerini ve sınırlarını belirlemek gerekir.İşte bu aşamada radyoloji uzmanları ile beraber tedaviye başlamadan önce Tatuaj(dövme) ve tümörün merkezine özel bir milimetrik boyutta metalik kanca yerleştirilerek tümörün yeri işaretlenir.Bu yöntem çok önemlidir ve hastaya ilaç tedavisi sonrasında sadece kitlenin çıkarılacağı ve memenin korunduğu meme koruyucu cerrahi işlem uygulanacaksa mutlaka uygulanmalıdır.